غذا و سبک زندگی نقش اساسی در باروری دارد. مصرف مواد مغذی و مفید و کنار گذاشتن خوراکی ‌های فرآوری ‌شده می‌تواند به ارتقای سلامتی و بهبود وضعیت باروری کمک کند.

کربوهیدرات ‌ها

کربوهیدرات ‌ها منبع اولیه تأمین انرژی هستند؛ کربوهیدارت مسیر سوخت‌ و ساز گلوکز و کنترل آن با انسولین را تنظیم می‌کند. مصرف کربوهیدرات ها بر عملکرد تخمدان ها نیز اثرگذار است، به نحوی که خطر ناباروری در میان زنانی که مقدار کربوهیدرات بالاتری مصرف می‌کنند، بیشتر است؛ بنابراین کاهش میزان مصرف کربوهیدرات به بهبود علائم سندروم تخمدان پلی‌کیستیک کمک می‌کند. 

پروتئین ‌ها

دریافت پروتئین حیوانی در مقایسه با پروتئین ‌های گیاهی، با اختلالات تخمک‌گذاری ارتباط مستقیمی دارد. مطالعات نشان داده‌ است که جایگزینی 5 درصد انرژی دریافتی از پروتئین‌های گیاهی به جای پروتئین‌های حیوانی، خطر ابتلا به اختلالات تخمک‌گذاری را تا بیش از ۵۰ درصد کاهش می‌دهد. بنابراین توصیه می شود منابع گیاهی پروتئین در برنامه غذایی هفتگی در نظر گرفته شود.

چربی ‌ها

اسیدهای چرب امگا ۳ و امگا ۶ موجود در انواع ماهی ‌ها و دانه ‌های خوراکی به بهبود وضعیت باروری و ارتقای روند درمان ناباروری کمک می‌کند.

ویتامین ها و مواد مغذی

ویتامینB12  از جمله ویتامین‌هایی است که در باروری نقش دارد و برای تولید گلبول قرمز، سنتز DNA، رشد مغز و سیستم عصبی جنین در دوران بارداری ضروری است. مصرف ویتامین  B12در زنان در کاهش خطر ناباروری و در مردان، به ارتقای کیفیت اسپرم کمک می‌کند. گوشت گاو، ماهی ساردین، سالمون و تن، شیر، لبنیات و تخم مرغ، غذاهای غنی از ویتامین B12 است.

تغییر رژیم غذایی کارساز در رفع ناباروری

تحقیقات و پژوهش‌ ها نشان می‌دهد که مصرف غلات کامل، سبزی ها و ماهی ‌های چرب اثر مثبتی بر روی باروری دارد. یکی از رژیم‌ های غذایی مناسب، رژیم مدیترانه‌ای است و پیروی از آن در پیشگیری از ناباروری اثرات زیادی دارد. در حالی که مصرف بیش از حد چربی ‌های اشباع‌ شده و غذاهای حاوی قندهای فرآوری ‌شده، بر باوری تأثیرات منفی دارد.

افزایش مصرف فیبر

فیبر به بدن کمک می‌کند که از هورمون‌ های اضافی خلاص شود و قند خون را متعادل نگه ‌دارد. انواع خاصی از فیبر می‌تواند به حذف استروژن اضافی و دفع آن از روده کمک کند. برای دریافت فیبر می‌توان از میوه‌ها، سبزی ها و لوبیا استفاده کرد. مقدار مناسب مصرف فیبر برای زنان ۲۵ گرم در روز و ۳۱ گرم برای مردان است. مطالعات نشان می‌دهد که مصرف مناسب فیبر با کاهش ناباروری در زنان بالای ۳۲ سال همراه است.

ورزش

ورزش فواید زیادی برای سلامتی دارد؛ بالابردن فعالیت بدنی ​​اثرات مثبتی روی باروری زنان و مردان، به ویژه افراد چاق دارد البته رعایت اعتدال را هم نباید فراموش کرد. ورزش‌ زیاد و شدید هم گاهی اثرگذاری منفی بر روی باروری زنان دارد. تمرینات بیش از حد بدنی می‌تواند تعادل انرژی در بدن را تغییر بدهد و بر سیستم تولید مثل تأثیر منفی بگذارد. اگر قصد دارید فعالیت خود را افزایش دهید، آن را به تدریج اضافه کنید و قدم‌ های اصولی بردارید.

دستیابی به وزن سالم

کمبود یا اضافه وزن با افزایش ناباروری همراه است، چون میزان چربی ذخیره ‌شده در بدن بر روند قاعدگی تأثیر می‌گذارد.

چاقی با بروز مشکلات در تخمک‌گذاری، بی‌نظمی قاعدگی و اختلال در رشد تخمک همراه است. برای افزایش شانس باردار شدن، باید اضافه وزن خود را تحت نظر کارشناس تغذیه کاهش داده و در صورت کمبود وزن، برنامه غذایی برای افزایش وزن در نظر گفت.

انتخاب صبحانه کامل

مصرف صبحانه کامل در باروری زنان اثرگذار است. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که با مصرف کامل صبحانه اثرات هورمونی سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) کاهش می یابد. این سندروم از دلایل اصلی ناباروری است. زنانی با وزن متوسط که ​​مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک هستند با مصرف بیشتر کالری روزانه در صبحانه، کاهش ۸ درصدی سطح انسولین و کاهش ۵۰ درصدی سطح تستوسترون را تجربه می کنند. هر چقدر سطح این دو بالاتر باشد، احتمال ناباروری هم بیشتر است، پس مصرف کالری‌ های لازم برای روز در وعده صبحانه، ایده خوبی است.

استفاده از غذاهای غنی از آنتی اکسیدان

آنتی اکسیدان‌هایی مانند فولات و روی (زینک)، می‌تواند باروری مردان و زنان را افزایش دهد. این مواد رادیکال‌های آزاد را در بدن غیرفعال می‌کند. رادیکال‌های آزاد عاملی برای آسیب‌ رساندن به تخمک و اسپرم است. نتایج مطالعه‌ ای در سال ۲۰۱۲ میلادی، روی مردان جوان و بالغ نشان داد که مصرف ۷۵ گرم گردو در روز کیفیت اسپرم را بهبود می‌بخشد. گردو شامل مقادیر زیادی آنتی‌اکسیدان است. مواد غذایی مانند میوه‌ها، سبزی ها، آجیل و غلات سرشار از آنتی‌اکسیدان‌های مفید مانند ویتامین C و  E، فولات، بتاکاروتن و لوتئین است.

«بهنوش سبحانی»، مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان نی ریز