در سال ‌های اخیر، استفاده از بسته ‌بندی‌های پلاستیکی در مواد غذایی به شدت گسترش یافته است که علاوه بر خطرات سلامتی که برای مصرف کنندگان ممکن است در پی داشته باشد منجر به آلودگی محیط زیست نیز می گردد.

افزایش هزینه‌ های ناشی از مدیریت پسماند و کاهش منابع طبیعی برای تولید پلاستیک از دیگر اثرات استفاده از بسته بندی های پلاستیکی است که این موضوع می‌ تواند تأثیرات اقتصادی منفی بر جوامع و اقتصاد جهانی داشته باشد.

بسیاری از بسته ‌بندی‌های پلاستیکی حاوی مواد شیمیایی مختلفی مانند فتالات‌ها، BPA (Bisphenol A)  یا دیگر مواد افزودنی هستند که برای بهبود ویژگی‌ هایی مانند انعطاف ‌پذیری، شفافیت یا دوام پلاستیک استفاده می‌ شوند. این مواد می‌ توانند به تدریج از پلاستیک به داخل غذا یا نوشیدنی منتقل شوند، به خصوص زمانی که بسته‌ بندی در معرض گرما، رطوبت یا نور قرار می‌گیرد که در نهایت منجر به آلودگی مواد غذایی می گردد.

بنابراین قرار دادن مواد غذایی داغ در بسته ‌بندی‌های پلاستیکی یا ذخیره مواد غذایی در بسته ‌بندی‌های پلاستیکی در دماهای بالا می ‌تواند باعث آزاد شدن مواد شیمیایی از پلاستیک به مواد غذایی شود.

این ترکیبات می ‌توانند اثرات منفی بر سیستم غدد درون ‌ریز انسان گذاشته و حتی منجر به بروز برخی سرطان‌ها شوند.

در فصل تابستان، حرارت بیشتر باعث تسریع در آزاد شدن این مواد از پلاستیک ‌ها می گردد؛ بسته‌بندی ‌های پلاستیکی به ویژه بسته ‌بندی ‌های که برای مواد غذایی تازه، مانند میوه ‌ها و سبزیجات استفاده می‌ شوند، ممکن است به دلیل نداشتن تهویه مناسب، محیطی مرطوب و مناسب برای رشد باکتری ‌ها ایجاد کنند.

این باکتری ‌ها می ‌توانند به مواد غذایی نفوذ کرده و باعث آلودگی آنها و بیماری در مصرف کنندگان شوند.

با توجه به موارد ذکر شده و اهمیت موضوع به منظور حفظ سلامت مصرف کنندگان و جلوگیری از خطرات احتمالی رعایت موارد زیر توصیه می گردد:

از بسته ‌بندی ‌هایی استفاده شود که دارای تأییدیه ‌های بهداشتی مانند نشان‌های FDA-approved، BPA-free  یا استانداردهای اروپایی (EU 10/2011) هستند.

مصرف ‌کنندگان باید از خرید محصولات غذایی با بسته ‌بندی‌ های شکسته، تغییر رنگ داده یا دارای بوی غیر عادی خودداری کنند.

خودداری از انجماد مواد غذایی در نایلون ‌های معمولی؛ بسیاری از نایلون ‌ها مناسب فریزر نیستند و با یخ ‌زدگی دچار ترک خوردگی و مهاجرت ترکیبات به غذا می‌ شوند؛ بهتر است از کیسه‌ های مخصوص فریزر (Freezer-safe) استفاده شود.

خودداری از نگهداری غذاهای چرب در پلاستیک؛ چربی ‌ها مهاجرت مواد شیمیایی از پلاستیک به غذا را تسهیل می‌ کنن؛. برای موادی مانند روغن، گوشت و پنیر از کاغذهای مخصوص مواد غذایی یا ظروف شیشه ‌ای استفاده شود.

بررسی تاریخ تولید و شرایط نگهداری محصول؛ بسته ‌بندی ‌های قدیمی یا دچار تغییر رنگ و بوی غیر عادی ممکن است آلودگی شیمیایی یا میکروبی داشته باشند.

پرهیز از گرم‌ کردن غذا در ظروف فوم و پلاستیکی؛ ظروف فومی یا پلی ‌استایرن در اثر حرارت، مواد سرطان ‌زا مانند استایرن آزاد می ‌کنند.

استفاده از اپلیکیشن ‌ها یا لیبل ‌خوان ‌های هوشمند برای بررسی ترکیبات بسته ‌بندی و اصالت کالا.

اجتناب از استفاده مجدد از بطری ‌های پلاستیکی یک بار مصرف.

جایگزینی ظروف شیشه ‌ای یا استیل برای نگهداری غذا.

خودداری از گرم کردن غذا در ظروف پلاستیکی داخل مایکروویو، مگر اینکه روی آن "Microwave Safe" درج شده باشد.

خواندن برچسب ‌ها و اطلاعات محصول؛ پیش از خرید دنبال عبارت‌ های زیر بر روی محصول باشید:

“Food Grade”

“BPA-Free”

“Safe for Microwave”

“Recyclable”

«الهام باباعلی» کارشناس ارشد بهداشت و ایمنی موادغذایی دانشکده تغذیه و علوم غذایی