در بخش نخست این مطلب به اهمیت توجه به سلامت غده تیروئید در دوران بارداری پرداخته شد و نقش هورمون تیروئید بر روی جنین، علائم کم کاری تیروئید در بارداری، شایع‌ ترین دلایل کم کاری تیروئید در بارداری و خطرات کم کاری تیروئید در مادر باردار بررسی شد.

در بخش دوم این مطلب، عوارض تیروئید کم کار بر جنین، درمان تیروئید کم کار در بارداری، تغییرات هورمون تیروئید در دوران بارداری، شایع ترین علت پرکاری تیروئید در بارداری و عوارض تیروئید پرکار بر روی جنین را دنبال می کنیم.

عوارض تیروئید کم کار بر جنین

هورمون تیروئید تاثیر بسیار زیادی بر رشد مغز نوزاد چه در دوره جنینی و چه در زمان تولد دارد؛ کودکانی که با کم کاری تیروئید در بدو تولد به دنیا می آیند در خطر ایجاد مشکلات شناختی، عصبی و رشدی قرار می گیرند و ممکن است با کند ذهنی و یا حتی ناتوانی ذهنی رو به رو شوند، به همین دلیل بلافاصله یا در اسرع وقت پس از تولد آزمایش غربالگری تیروئید انجام می شود تا در صورتی که نوزاد با کم کاری تیروئید مواجه باشد، تحت درمان قرار بگیرد؛ این درمان تا حد زیادی جلوی عوارض ناشی از کم کاری در نوزاد را می گیرد.

کم کاری تیروئید شدید در مادر می تواند منجر به اختلال رشد در مغز جنین شود؛ همچنین مطالعات نشان داده است برخی کودکان مبتلا به اختلالات رشد مغز از دسته کودکانی بوده اند که در دوران جنینی مادر مبتلا به کم کاری بوده است.

درمان تیروئید کم کار در بارداری

هدف از درمان تیروئید کم کار در بارداری کنترل میزان هورمون تیروئید در بدن است؛ در این شرایط مادر پس از متوجه شدن بارداری و یا در زمانی که قصد بارداری دارد، لازم است با مصرف میزان کافی هورمون تحت نظر پزشک متخصص زنان و همین طور پزشک متخصص غدد، خطرات رشدی را از کودک خود دور کند و نیز عوارض ناشی از آن را برای خود کاهش دهد.

تغییرات هورمون تیروئید در دوران بارداری

در دوران بارداری دو هورمون «گونادوتروپین» و «استروژن» افزایش می یابد و بر روی ترشح هورمون تیروئید تاثیر می گذارد. به طور طبیعی در زنان سالم مقدار این هورمون افزایش می یابد و غده کمی بزرگتر می شوداما اغلب موضوع در معاینه های فیزیکی مشهود نمی شود. با این‌حال پزشک با آزمایش های مختلف سطح هورمون بدن را کنترل می کند.

پرکاری تیروئید در بارداری

در برخی مواقع مادر باردار، علائمی مانند تپش قلب، خستگی، گر گرفتگی را تجربه می کند؛ این علائم در اغلب بارداری های طبیعی نیز رخ می دهد، اما وجود برخی علائم مانند لرزش دست، عدم افزایش وزن در بارداری و یا کاهش وزن بی دلیل اخطارهایی برای پرکاری تیروئید است؛ در کنار این علائم ضربان قلب سریع و نامنظم نیز ممکن است رخ دهد.

شایع ترین علت پرکاری تیروئید در بارداری چیست؟

یکی از دلایلی که ممکن است باعث شود خانم‌های باردار به پرکاری تیروئید مبتلا شوند بیماری «گریوز» است؛ در بیماری گریوز نیز سلول‌های تیروئید مورد حمله قرار می گیرد و با تولید یک سری آنتی بادی باعث تولید بیشتر هورمون تیروئید می شود، این آنتی بادی به نام «ایمونوگلوبولین» و تحریک کننده هورمون TSH است.

مادر در طول دوره بارداری در صورتی که با بیماری گریوز مواجه شود، ممکن است لازم باشد تا هر ماه تست تیروئید را تکرار کند و تحت نظر کامل دکتر باشد تا برای جنین و یا مادر مشکلی به وجود نیاید؛ همچنین سطح بالای هورمون تیروئید هم مانند کمبود آن می تواند مشکلاتی را برای مادر و جنین به وجود بیاورد.

عوارض تیروئید پرکار بر روی جنین

از جمله مواردی که پرکاری تیروئید مادر باردار و جنین را تهدید می کند می توان به مواردی همچون، سقط و مرگ جنین، تولد زود رس، پراکلامپسی در مادران (احتمال فشار خون بالا) و همچنین وزن کم نوزاد در زمان تولد اشاره کرد.

«الهام رضائیان فر»، کارشناس پیشگیری از بیماری های غیر واگیر مرکز بهداشت شهدای انقلاب شیراز