تغذیه در دوران پیش از بارداری، تأثیر زیادی بر روند بارداری دارد؛ به طوری که تغذیه نامناسب در دوران بلوغ و حتی کودکی می تواند رشد و نمو را تحت تأثیر قرار دهد و با توقف رشد قدی و یا رشد ناکافی محوطه لگن در دختران، موجب محدود شدن فضای لگن شود.

رژیم لاغری طولانی مدت می تواند موجب آمنوره (عدم قاعدگی) و در نهایت کاهش شانس باروری شود. همچنین کمبود مواد مغذی در دوران قبل از بارداری می تواند موجب کاهش ذخایر مواد مغذی و تأثیر منفی بر باروری شود. این در حالی است که تحقیقات نشان داده است اصلاح رژیم غذایی می تواند از اختلالات تخمک گذاری کاسته و باروری را نیز بهبود بخشد.

برای داشتن یک بارداری و زایمان ایمن، باید قبل از بارداری نکات زیر را رعایت کرد:

1. رعایت سه اصل تعادل، تناسب و تنوع. یعنی در روز به مقدار کافی، متناسب و به شکل متنوع از انواع مواد غذایی در گروه های غذایی اصلی استفاده شود.
2. nbsp;     توصیه می شود مادر قبل از باردار شدن تا حد امکان وزن خود را به محدوده BMI طبیعی برساند. در صورتی که BMI فرد کمتر از 18 و نیم یا بالاتر از 25 باشد، باید رژیم غذایی متناسب برای او در نظر گرفته شود و بهتر است تا رسیدن به وزن مطلوب، بارداری خود را به تأخیر اندازد.
3. بهتر است از سه ماه قبل از بارداری تا پایان بارداری روزانه یک عدد قرص ترکیبی اسید فولیک و ید مطابق دستورالعمل مصرف شود. مصرف اسید فولیک قبل از بارداری، از تولد نوزاد مبتلا به نقص لوله عصبی پیشگیری می کند. ید موجود در مکمل ترکیبی اسیدفولیک و ید نیز برای تأمین ید موردنیاز بدن و پیشگیری از هیپوتیروئیدی مادرزادی نوزاد ضروری است.
4. nbsp;     در صورت وجود کم خونی قبل از بارداری بهتر است درمان صورت پذیرد. بسته به شدت آنمی میزان مصرف مکمل آهن متفاوت است. استفاده از منابع غذایی غنی از آهن در هنگام درمان کم خونی ضروری است.

توصیه های تغذیه ای برای مادران با BMI کمتر از 18 و نیم

2. در وعده صبحانه از غذاهای پر انرژی مثل عسل، مربا و کره، سرشیر، خامه، ترکیب ارده و شیره انگور یا شیره خرما استفاده شود.
3. علاوه بر سه وعده اصلی غذایی از 2 یا 3 میان وعده استفاده شود.
4. در میان وعده ها از بیسکویت (بهتر است نوع  ساده باشد)، شیر، بستنی، کلوچه، نان و پنیر، خرما، سیب زمینی پخته، میوه های تازه و خشک و انواع مغزها (بادام، گردو، پسته، فندق) استفاده شود.
5. از گروه نان و غلات (نان، برنج و ماکارونی) بیشتر استفاده شود.
6. سبزی خوردن، سالاد همراه با روغن زیتون و یا میوه زیتون در کنار غذا مصرف شود.
7. nbsp;     برای تحریک اشتها، از انواع چاشنی ها در طبخ غذاها استفاده شود.

توصیه های تغذیه ای برای مادران با  BMIبیشتر از 25

0. مصرف قند و شکر و خوراکی هایی مانند انواع شیرینی، شکلات، آب نبات، نوشابه های گازدار، شربت ها و آب میوه های صنعتی، مربا، عسل و موارد مشابه بسیار محدود شود.
1. از مصرف زیاد نان، برنج و ماکارونی خودداری شود.
2. نان مصرفی باید از آرد سبوس دار تهیه شده باشد (نان سنگک، نان جو و موارد مشابه) و در عوض نان های فانتزی مثل انواع باگت و نان ساندویچی کمتر مصرف شود.
3. گوشت را تا حد امکان چربی گرفته و مرغ و ماهی را بدون پوست مصرف شود.
4. از مصرف فرآورده های گوشتی پرچرب مثل سوسیس، کالباس، همبرگر، کله پاچه و مغز خودداری شود.
5. میوه ها و سبزی ها را بیشتر به شکل خام مصرف کنند. سالاد و یا سبزی ها قبل یا همراه با غذا مصرف شود.
6. روغن مصرفی از انواع مایع گیاهی انتخاب شود.
7. مواد غذایی بیشتر به شکل آب پز و بخار پز و یا تنوری، تهیه و مصرف شود.
8. از مصرف انواع سس سالاد، کره، خامه، سرشیر، شیر و ماست و پنیرهای پرچرب خودداری شود.
9. مصرف دانه های روغنی مثل گردو، فندق، بادام، تخمه و پسته محدود شود.

«حمیده نظری پور»، کارشناس مسوول واحد بهبود تغذیه جامعه شبکه بهداشت و درمان زرین دشت