مزاج در لغت به معنی در هم آمیختن است. در طب  سنتی مزاج به معنای کیفیت یکسان و جدیدی است که در نتیجه آمیختن ارکان چهارگانه شامل آب، خاک، آتش و هوا با یکدیگر و فعل و انفعال آنها در وجود یک جسم مرکب، مثل انسان به وجود می آید.

هر کدام از ارکان چهارگانه دارای کیفیت ویژه خود است، اما این ارکان در ساختار تمامی موجودات وجود دارد. آنچه تعیین کننده مزاج جسم مرکب است، مقدار و نسبت موجود از هر کدام از این ارکان در وجود آن جسم است.

ویژگی های ارکان چهارگانه

آب، سرد و تر؛ هوا، گرم و تر؛ خاک، سرد و خشک؛ آتش، گرم و خشک است. ترکیب های متفاوت این کیفیات، مزاج فرد را مشخص می کند.

در افراد با مزاج گرم و خشک (مزاج صفراوی)، آتش غلبه دارد. در ویژگی های این افراد باید به دنبال رد پای آتش، یعنی خصوصیات مرتبط با حرارت و خشکی بود.

ویژگی های مزاج صفراوی

افراد دارای مزاج گرم و خشک را می توان با ویژگی های زیر تشخیص داد:

این افراد جسم لاغر و چهره سفید رنگ دارند. سفیدی چشم این افراد به زردی می زند. افرادی که طبع گرم و خشک دارند، اغلب کم خواب هستند. زود عصبانی و زود آرام می شوند، پر جنب و جوش، پر انرژی، با هوش و پرحرف هستند. 

این افراد به خوردن سبزی ها و خیار و کاهو تمایل دارند. به شیرینی ها تمایلی ندارند. تحمل گرما در فصل تابستان برای افراد با این مزاج قابل تحمل نیست. بهترین فصل برای این افراد فصل زمستان و سرما است.

تدابیر ویژه برای افراد صفراوی

• بهره مند شدن از هوای تازه و خنک
• استفاده بیشتر از میوه و سبزی هایی مثل کاهو و خرفه
•  6 ساعت خواب شبانه و یک ساعت چرت بعد از ظهر در تابستان
•  دستور تنفس و تمرین های ذهنی آرام بخش در شرایط فشار عصبی
• ورزش در هوای خنک: صبح زود یا شامگاه
• چرب کردن بینی با روغن بادام شیرین
•  پرهیز از نوشیدن زیاد چای و قهوه
• پرهیز از بی خوابی و کم خوابی
• پرهیز از عصبانیت، هیجان های روانی و زیاد حرف زدن
• پرهیز از مصرف غذاهای گرم و خشک به ویژه در هوای گرم
•  

دکتر «جعفر ابوالقاسمی»، متخصص طب سنتی ایرانی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز

برای دسترسی به بخش نخست این مطلب، اینجا کلیک کنید.