در طب سنتی ایرانی، بلغم یکی از چهار خلط یا مایعات اصلی بدن است که در کنار صفرا، دم (خون) و سودا قرار می‌گیرد. هر کدام از این خلط‌ ها دارای ویژگی‌ها و وظایف خاص خود هستند و عدم تعادل آنها می ‌تواند منجر به بیماری شود. به همین دلیل است که رژیم غذایی ضد بلغم و تغذیه‌ای که موجب ایجاد تعادل در این اخلاط شود، بسیار اهمیت دارد.

در طب سنتی ایرانی، افراد دارای طبع سرد و مرطوب به عنوان مزاج بلغمی شناخته می شوند که به طور کلی کم‌انرژی، کم‌تحرک و مستعد چاقی و تجمع بلغم در بدن هستند. برای حفظ سلامتی و تعادل مزاج در این افراد، پیروی از رژیم غذایی ضد بلغم بسیار اهمیت دارد.

افرادی دارای مزاج بلغم، جسمی چاق و پر چربی، پوست سفید و موهای کم پشت دارند. این افراد زیاد تشنه نمی شوند و دهان مرطوبی دارند. تمایلی به خوردن ترشی ها ندارند، زیاد می خوابند و کم انرژی، هستند. افراد با مزاج بلغم کند، صبور و آرام هستد و کم عصبانی می شوند.

محل بروز سردی در طبع بلغم متغیر است. گاهی ممکن است این سردی در کمر خودش را نشان دهد و باعث بروز رماتیسم شود. غلبه‌ بلغم در سیستم گوارشی بدن نیز می‌تواند موجب بزرگ شدن شکم و افزایش اشتها شود. سردی معده در این افراد نیز دیر هضم شدن غذا و نفخ را به همراه دارد. بوی بدن دهان نیز ممکن است از نتایج بروز سردی در معده باشد. آروغ زدن نیز از دیگر پیامدهای بروز این طبع در معده است.

توصیه های غذایی برای مزاج سرد و تر

• طب سنتی توصیه می‌کند افراد بلغمی مزاج مراقب حجم غذای مصرفی خود باشند و از پرخوری بپرهیزند.
• از غذاهای زودهضم استفاده کنند و غذا را خوب بجوند.
• اغلب رژیم غذایی برای بلغمی‌ ها شامل توصیه به مصرف عسل، ادویه و خشکبار است.
•  توصیه می شود غذاهای آماده و فست ‌فود را از برنامه غذایی خود حذف کنند.
• تدابیر مناسب برای مزاج سرد و تر، تا حد امکان مصرف دو وعده غذا در روز ست.
• مصرف میوه هایی مانند سیب، گلابی و به در بین وعده های غذایی افراد بلغمی توصیه می شود.
• نیم ساعت قبل تا دو ساعت بعد از غذا آب مصرف نشود.
• ورزش و فعالیت جسمی منظم و پیاده روی بعد از شام بسیار مفید است.
• حداکثر 8 ساعت خواب، در افراد بلغمی مزاج  مفید است و  خوابیدن طی روز و قبل از غروب بسیار زیان آور است.

درمان بلغم نیازمند تغییر سبک زندگی است. در طبع بلغم، لازم است افراد رژیم غذایی خود را اصلاح کنند و از مصرف غذاهایی که با مزاج آن‌ها سازگار نیست، بپرهیزند.

دکتر «جعفر ابوالقاسمی»، متخصص طب سنتی ایرانی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز