اقدامات اولیه در برخورد با گزیدگی ها و نیش حشرات
نیش حشرات
حشرات هر قسمتی از بدن را ممکن است مورد حمله قرار دهند.
حشرات بالدار بیشتر صورت و دست و پا را هدف قرار می‌دهند. احتمال عفونی شدن نیش‌های حشرات بر روی پا بیش از سایر نقاط بدن است.
پوست، نخستین لایه محافظتی بدن ما به شمار می‌رود. نیش هر حشره‌ای مانند پشه، زنبور یا مورچه یک شکاف در پوست ایجاد می‌کند. باکتری‌هایی که در سطح پوست ما وجود دارند، می‌توانند از این گسستگی ناشی از نیش حشرات عبور کنند و باعث ایجاد عفونت شوند؛ از این رو بهتر است در برابر خاراندن محل گزش حشرات مقاومت کنیم، زیرا این کار به طور معمول سبب باز شدن بیشتر دهانه شکاف پوستی و ورود بیشتر باکتری‌ها می‌شود. خاراندن محل گزش با ناخن ممکن است باکتری‌های زیر ناخن را هم به محل نیش حشرات اضافه کند.
انواع نیش حشرات
- ساس‌ها یک علامت گاز گرفتگی کوچک روی پوست بر جای می‌گذارند که قرمز و خارش‌دار بوده یا در موارد نادر باعث واکنش آلرژیک جدی می‌شوند.
- زنبورها باعث ایجاد برجستگی پوستی قرمز همراه با سفیدی در اطراف آن می‌شوند.
- گزش کک باعث ایجاد خارش روی پوست و اغلب روی مچ پا و ساق پا می‌شود.
- پشه‌ها برجستگی‌های خارش‌دار صورتی روی پوست ایجاد کرده یا در موارد نادر یک واکنش شدید از نوع آلرژی به نیش حشرات ایجاد می‌کنند.
- نیش عنکبوت سبب نشانه های جزیی مانند قرمز شدن پوست، ورم و درد در محل گزش یا علائم بسیار جدی می‌شود که نیاز به مراقبت‌های اورژانسی دارد.
- کنه‌ها می‌توانند ناقل بیماری لایم باشند و نیش آنها بثوراتی را ایجاد می‌کند که می‌تواند شبیه چشم گاو در حال پخش شدن باشد.
نشانه های نیش حشرات ممکن است شامل یک یا برخی از موارد زیر باشد:
- درد که گاهی از محل نیش حشره به اطراف هم تیر می‌کشد
- التهاب و قرمزی
- تورم
- خطوط یا نقاط قرمز اطراف محل اصلی نیش حشره
- گرمی پوست در محل گزش حشره
اگر عفونت پوست درمان نشود، ممکن است منجر به بروز علائم شدیدتری شود، مانند:
- تب
- لرز
- تورم غدد لنفاوی
- خروج چرک یا ترشحات از محل نیش حشره
عوارض و درمان به دنبال نیش حشره
گزش حشرات شاید خطرناک نباشد، اما اگر محل گزش عفونی شد، باید با جدیت برای درمان آن اقدام کرد.
پزشک معالج ممکن است برای ما آنتی‌بیوتیک تجویز کند. بر اساس نوع آنتی‌بیوتیک، دوره درمان بین ۵ تا ۱۴ روز طول می‌کشد که حتما باید آن را تکمیل کرد. بهترین راه برای جلوگیری از پیشرفت این عفونت، مراجعه سریع به پزشک و آغاز درمان تجویزشده در اسرع وقت است.
اگر نسبت به درمان به‌موقع سلولیت بی‌توجه باشیم، ممکن است دامنه عفونت به غدد لنفاوی، خون، عضلات و حتی استخوان‌ها هم برسد. وقتی عفونت از راه خون در همه جای بدن پخش می‌شود، عفونت سیستمیک یا سپسیس پدید می‌آید. سپسیس می‌تواند حتی جان بیمار را تهدید کند.
اقدامات پس از گزش حشرات:
از خواب بیدار می‌شویم و می‌بینیم دست یا پایمان از نیش‌های پرتعداد حشرات قرمز شده است. چگونه می‌توانیم از عفونی شدن آنها جلوگیری کنیم؟
با رعایت نکات زیر می‌توانیم از عفونی‌شدن هرگونه نیش، بریدگی یا خراش روی پوستمان پیشگیری کنیم:
- عدم خاراندن محل، به‌خصوص با ناخن
- شست‌وشوی محل گزش حشرات، حداقل روزی یک بار با آب و صابون
- استفاده از یک پماد موضعی به عنوان یک سد در برابر عوامل عفونی با مشورت دکتر داروساز در داروخانه
- پوشاندن محل گزش با باند (این کار امکان خاراندن محل را از ما می‌گیرد)
- کمپرس سرد با یک کیسه یخ که در حوله پیچیده شده است
- کوتاه کردن ناخن‌ها
- بررسی محل گزش، از لحاظ بروز علائم عفونت به‌خصوص گسترش قرمزی و تورم
در صورت بروز تب، لرز و تورم غدد لنفاوی باید در اسرع وقت به یک پزشک مراجعه کنیم. این علائم جدی هستند و گاهی در مدتی کوتاه خطرآفرین می‌شوند.
دکتر «جواد رستمی»؛ کارشناس مسوول کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو معاونت غذا و دارو دانشگاه علوم پزشکی شیراز
نظر دهید