آتش و لوازم دارای شعله نظیر وسایل گازسوز، نفت سوز، زغال سوز، و الکل سوز برای سوختن به اکسیژن نیاز دارد. چنانچه هوای مناسب در محیط وجود نداشته باشد، این وسایل به طور ناقص می سوزد و گاز مونوکسید کربن تولید می کند، این گاز بی رنگ و بی بو و سمی است و می تواند موجب مسمومیت و حتی مرگ شود.

برای پیشگیری از مسمومیت با گاز مونوکسید کربن:

از روشن کردن گاز پیک نیکی، منقل یا کباب پز (زغالی یا گازی) در داخل چادر، اتاق کاروان، کانکس، اتومبیل و یا در هر محیط بسته دیگری چه برای تآمین گرما و چه برای پخت غذا، خوداری شود. حتی اگر پخت و پز به پایان رسیده باشد. کباب پز و منقل تا چند ساعت پس از استفاده هنوز هم در حال بیرون دادن گاز مونواکسید کربن است.

در صورتی که به دلیل سرمای زیاد هوا، مجبور به روشن کردن وسایل گرمایشی و خوراک پزی دارای شعله در چادر یا ساختمان هستید، در تمام مدت روشن بودن وسیله، گوشه پنجره چادر و یا اتاق را برای تهویه هوا باز بگذارید.

هرگز در داخل اتومبیل با موتور روشن نخوابید، حتی برای مدت کوتاه، این کار سبب بروز مسمومیت کشنده با گاز سمی مونوکسید کربن می شود.

اگر محل جدیدی را برای اسکان موقت در نظر دارید، برای کاهش احتمال بروز مسمومیت با گاز مونوکسید کربن، از استاندارد بودن و سلامت عملکرد وسایل گرمایشی (بخاری نفتی و گازی)، آبگرم کن و پکیج دیواری محل اسکان خود و دودکش این وسایل مطمئن شوید.

علائم مسمومیت با گاز مونوکسید کربن را بشناسید. این علائم شامل سردرد، سرگیجه، سوزش گلو، درد قفسه سینه، تنگی نفس، تهوع و استفراغ، خواب آلودگی و کاهش سطح هوشیاری است. این علائم را با مسمومیت غذایی یا دیگر بیماری های شایع در سفر اشتباه نگیرید.

چنانچه در یک محیط بسته که بخاری نفتی یا گازی، منقل یا پیک نیک و یا شومینه در آن روشن بوده حضور داشته اید و دچار علائم مسمومیت با گاز مونواکسید کربن شده اید، به سرعت سایر افراد را در جریان بگذارید و محیط را ترک کرده و به هوای آزاد بروید.

اگر شخصی با گاز مونوکسید کربن در تماس بوده و دارای علائم مسمومیت با این گاز می باشد، به سرعت او را به فضای آزاد برده و با اورژانس ۱۱۵ تماس بگیرید و یا او را به اورژانس بیمارستان ها یا درمانگاه ها برسانید.

نوزادان و کودکان، افراد سالمند، مادران باردار و افرادی که دارای ناراحتی های قلبی عروقی هستند، چنانچه با گاز مونوکسید کربن در تماس بوده اند، حتی در صورت نداشتن علائم، باید از سوی پزشک معاینه شوند.

دکتر «مسعود قنبریان»، رئیس گروه سلامت محیط معاونت بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز