بعضی از سرطان‌های روده بزرگ ممکن است بدون هیچ علامتی به رشد خود ادامه دهند. به همین دلیل، انجام منظم غربالگری سرطان روده بزرگ بسیار مهم است. بهترین راه غربالگری، آزمایش خون مخفی و سپس روش کولونوسکوپی است.

سنی که آزمایش‌ های غربالگری شروع می‌شود به عوامل خطر به ویژه سابقه خانوادگی ابتلا بستگی دارد. حتی اگر سابقه خانوادگی سرطان کولورکتال یا پولیپ ندارید در صورت بروز هر یک از علایم و نشانه‌های سرطان کولورکتال باید به پزشک مراجعه کنید.

علایم شایع سرطان روده بزرگ شامل تغییر در عادات روده مانند یبوست، اسهال، باریک شدن مدفوع، تخلیه ناقص و بی‌اختیاری روده. اگرچه موارد بیان‌ شده معمولاً علایم مشکلات دیگری هستند اما می‌توانند علایم سرطان روده نیز باشند.

وجود خون در مدفوع قابل‌ توجه ‌ترین علامت سرطان روده است اگر چه لزوماً نشان‌ دهنده سرطان نیست زیرا مشکلات متعدد دیگری مثل بواسیر یا هموروئید، شقاق یا پارگی مقعد، کولیت و بیماری کرون نیز می‌توانند باعث خونریزی گوارشی شوند علاوه بر این، مکمل ‌های آهن و بعضی از غذاها مانند چغندر به مدفوع ظاهری سیاه و قرمز می‌دهند که شاید به شکل وجود خون در مدفوع به نظر برسد. با این‌ حال، اگر متوجه خون در مدفوع شدید، برای معاینه و ارزیابی سلامتی خود به پزشک مراجعه کنید.

یکی دیگر از علایم سرطان روده بزرگ کم ‌خونی که نتیجه کاهش گلبول‌ های قرمز در خون است. زمانی که سلول ‌های قرمز کمتر از حد نرمال باشد اکسیژن‌ رسانی به سراسر بدن با چالش مواجه می‌شود.

اگر کم‌ خون هستید، ممکن است دچار تنگی نفس شوید و یا احساس خستگی و تنبلی کنید که معمولاً با استراحت هم برطرف نمی شود.

از دیگر علایم درد و نفخ شکم یا درد لگن، کاهش وزن غیرمنتظره بیش از ده درصد وزن بدن در طی شش ماه و استفراغ می باشد.

اگر هر یک از علایم بالا را تجربه کردید، مهم است که برای معاینه به پزشک مراجعه کنید. در سرطان کولورکتال، تشخیص و درمان به ‌موقع بسیار نجات‌ دهنده است.

غربالگری منظم باید از سن ۵۰ سالگی شروع شود. با این ‌حال، اگر سابقه شخصی یا خانوادگی ابتلا به سرطان، پولیپ کولورکتال یا بیماری التهابی روده دارید لازم است که غربالگری قبل از 50 سالگی شروع شود. مردان و زنان هر دو به یک نسبت باید غربالگری شوند زیرا پولیپ‌های کولورکتال و سرطان بر هر دو جنس تأثیر مساوی دارد. بهترین سن برای انجام غربالگری سرطان کولورکتال  50 تا 69 سال است که البته به عوامل خطر و تشخیص پزشک بستگی دارد.

بنابراین:

- افراد 50 تا 69 سال باید تشویق شوند دست کم هر دو سال در برنامه تشخیص زودهنگام و غربالگری شرکت کنند

- باید به افراد آموزش داد علایم هشدار دهنده سرطان روده بزرگ را بشناسند

- باید به افراد آموزش داد که در فواصل برنامه های تشخیص زودهنگام و غربالگری نیز، اگر این علایم را داشتند زودتر مراجعه کنند البته در عین حال باید به افراد آموزش داد که بیشتر افرادی که این علایم را دارند سرطان ندارند ولی باید بررسی های بیشتری انجام دهند.

دکتر «نگار میرزاد» مسوول واحد پیشگیری و مبارزه با بیماری های غیرواگیر مرکز بهداشت شهدای والفجر