به موازات شیوع چاقی و افزایش بیماری های متابولیک، شیوع بیماری کبد چرب غیر الکلی به 25 درصد در سراسر جهان رسیده است. بیماری کبد چرب غیر الکلی طیفی از شرایط تعریف شده ناشی از استئاتوز کبدی است که در اثر عواملی مانند الکل، داروها یا اختلالات متابولیسم ایجاد نشده باشد.

با اینکه بیماری کبد چرب غیر الکلی بیشتر با چاقی مرتبط است، اما افرادی که دچار چاقی یا اضافه وزن نیستند (شاخص توده بدنی زیر 25 و در جوامع آسیایی زیر 23 ) نیز ممکن است به بیماری کبد چرب غیر الکلی مبتلا شوند که به آن، بیماری کبد چرب غیر الکلی لاغران گفته می شود و بیشتر به علت فاکتورهای ژنتیکی اتفاق می افتد.

از آنجایی که بیماری کبد چرب غیر الکلی و دیابت نوع دو ارتباط تنگاتنگی با یکدیگر دارد، توصیه می شود تمام افراد مبتلا به پری دیابت، دیابت نوع یک و دو و افراد مبتلا به بیماری های مزمنی که منشا چاقی دارند برای ابتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی و ارزیابی شدت آن بررسی شوند.

همچنین توصیه می شود افراد مبتلا به بیماری کبد چرب غیر الکلی نیز برای ابتلا به دیابت نوع دو ارزیابی شوند.

مداخله های مرتبط با سبک زندگی برای دستیابی به کاهش وزن و بهبود شاخص های خطرآفرین قلبی_عروقی، از اصلی ترین راه های درمان بیماری کبد چرب غیر الکلی است. بهترین نتایج بهبود بافت کبدی به دنبال کاهش وزن بیش از 10 درصد حاصل شده است.

یکی از انواع رژیم های توصیه شده در این بیماری، رژیم مدیترانه ای است که شامل مصرف غلات کامل، انواع سبزی ها، میوه های کامل، ماهی و محصولات دریایی و انواع مغزها و دانه های روغنی و مصرف متوسط ماکیان، لبنیات و تخم مرغ می شود.

مطالعات نشان داده است که رژیم مدیترانه ای حتی در صورت عدم کاهش وزن، سبب کاهش استئاتوز کبدی (چربی موجود در کبد) می شود.

یکی از توصیه های رژیمی دیگر، پرهیز از مصرف الکل است. شواهد نشان می دهد که مصرف الکل حتی در مقادیر کم، با بدتر شدن شرایط کبد مرتبط است. قطع مصرف الکل باعث کاهش ریسک پیشرفت فیبروز و کاهش ریسک بدخیمی و سرطان کبد و نواحی دیگر می شود.

توصیه به 300 -150 دقیقه فعالیت متوسط هوازی و یا 150-75 دقیقه فعالیت شدید هوازی در هفته به همراه تغییرات رژیمی برای کاهش وزن و بهبود سلامت قلب و عروق، دیگر توصیه های کاربردی در این زمینه است./ف.نوروزی فرد

«صبا خطاپوش»، کارشناس ارشد تغذیه بالینی دانشکده تغذیه و علوم غذایی، دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز