قلب به عنوان مهمترین عضو بدن و مرکز اصلی سیستم گردش خون، از طریق شبکه ای که به وسیله رگ ها شکل گرفته است، خون را که شامل اکسیژن و سایر مواد مغزی بوده و اندام های بدن برای سالم ماندن و درست کار کردن به آن نیاز دارد را به تمامی قسمت های بدن ارسال می کند. قلب وظیفه پمپاژ خون حاوی اکسیژن را به تمامی بخش های بدن بر عهده دارد.

اما اگر اختلالی ‌در سرعت و یا هماهنگی این بخش ها رخ دهد قلب دیگر نمی تواند به فرآیند طبیعی خود ادامه دهد و عملکرد قلب به مشکل می خورد و مشکلاتی از قبیل کاهش و یا افزایش ضربان، لخته شدن خون و مشکلاتی از این قبیل به وجود می آید.

قلب انسان دارای چهار لایه است: داخلی ترین قسمت لایه ای دیواره قلب انسان «اندوکاردیوم» نام دارد.

لایه ای میانی و عضلانی «میوکاردیوم» که مسوول انقباض در قلب است.

لایه ای که در خارجی ترین قسمت قلب قرار گرفته است، «اپی کاردیوم» نام دارد. این لایه متشکل از بافت های چربی و پیوندی است. لایه «اپی کاردیوم» با «پریکارد» متفاوت است.

«پریکارد» یک کیسه محافظ است که تمام قلب را در بر می گیرد. پریکارد مایعی تولید می کند تا قلب انسان را روان و از اصطکاک قلب به سایر اندام ها جلوگیری کند.

قلب انسان شامل چهار دریچه است، که جریان خون را از قلب به داخل سیستم عروقی و از سیستم عروقی به طرف قلب در یک جهت مدیریت می کنند.

مهمترین دریچه قلب، دریچه آئورت است. جایگاه دریچه آئورت بین بطن چپ و شریان اصلی بدن (آئورت) و وظیفه آن مسدود شدن در لحظه تکمیل ظرفیت بطن چپ و باز شدن در لحظه منقبض شدن بطن چپ و منتقل کردن خون به شریان آئورت است.

برگشت زدن خون از دریچه آئورت وقتی که بسته است را نارسایی دریچه آئورت می‌ نامند.

عضله قلب، برای پویا ماندن مانند هر قسمت دیگری از بدن، به خون دارای اکسیژن نیاز دارد. خون به کمک دستگاه عروقی ای که آن را سیستم چرخش خون کرونری می نامند به قلب منتقل می شود. این عروق کرونری به رگ های کوچک‌تری تقسیم شده و خون سرشار از اکسیژن را به سراسر عضله قلب می ‌رسانند.

در سیستم گردش خون بدن انسان، عروق قلبی شامل سه نوع سیاهرگ، سرخرگ و مویرگ است. با توجه به اینکه هرکدام در دستگاه گردش خون، عملکرد مخصوص خود را دارد، از ساختار متفاوتی برخوردار است. به صورت کلی وظیفه همه عروق، انتقال خون به بخش های حیاتی است.

پژواک ضربان قلب یکی از زیباترین صداهای موجود در طبیعت است. از نظر علم پزشکی به تعداد دفعاتی که قلب در دقیقه می تپد، ضربان قلب گفته می شود که نسبت به فعالیت بدنی و شرایط روحی و موارد دیگر متغیر است تا بتواند اکسیژن موردنیاز بدن را تامین کند.

در حالت عادی ضربان قلب انسان باید بین شصت تا صد باشد و به صورت کلی در حالت طبیعی، قلب هفتاد بار در دقیقه می تپد.

به کمتر بودن ضربان قلب از حد مجاز «برادی کارد» و به بیشتر بودن آن «تاکی کاردی» گفته می شود.

قلب انسان یک عضله است که با ورزش های مخصوص می تواند قوی تر شود و در نتیجه پمپاژ و اکسیژن رسانی بهتری انجام دهد. چرا که این عضو، بر خلاف دیگر عضوها، نمی تواند خود را درمان کند و توجه بیشتری نیاز دارد. بهتر است ورزش کنیم، تغذیه سالم داشته باشیم و از دخانیات دوری کنیم.

دکتر «آرمین عطار»، متخصص قلب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی شیراز